حضرت معصومه(س) و فرزندان امام موسی جعفر در ایران

حضرت امام موسى بن جعفر علیهماالسلام، معروف به کاظم، باب الحوائج و عبد الصالح در روز یکشنبه 7 صفر سال 128 قمرى در روستاى «ابواء»، دهى در بین مکه و مدینه، متولد گردید.


نام مادر آن حضرت، حمیده است.


آن حضرت در 25 رجب سال 183 قمرى، در زندان هارون الرّشید عبّاسى در بغداد، در 55 سالگى به دستور هارون مسموم گردید و به شهادت رسید.


مرقد شریفش در کاظمین، نزدیک بغداد، زیارتگاه شیفتگان حضرتش می‌باشد.


حضرت امام موسی کاظم علیه السلام، سی و هفت فرزند پسر و دختر از خود به جای گذارده که والاترینشان حضرت علی بن موسی الرّضا علیه السلام می‌باشد.

بارگاه ملکوتی این بزرگواران در ایران است . البته اما زادگان دیگر هم در ایران و سایر ممالک اسلامی هستند.

حضرت علی بن موسی  الرضا ( ع )-مشهد

حضرت احمد بن موسی ( شاهچراغ )-شیراز

حضرت حمزه بن موسی-شهر ری

حضرت فاطمه معصومه -قم

حضرت صالح ابن موسی الکاظم (ع)-تجریش

حضرت سلیمان ابن موسی کاظم(ع)-شهرستان نطنز

امام زاده آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع)

امامزاده سید اسحق (ع)

حضرت علی بن موسی  الرضا ( ع )-مشهد

در مورد تاریخ درگذشت علی بن موسی (رضا) اختلاف نظر وجود دارد. او در روز جمعه یا دوشنبه آخر صفر یا ۱۷ یا ۲۱ ماه مبارک رمضان یا ۱۸ جمادی الاولی یا ۲۳ ذی قعده یا آخر همین ماه در سال ۲۰۳ یا ۲۰۶ یا ۲۰۲ ه‍. ق درگذشته‌است. شیخ صدوق در عیون اخبارالرضا تاریخ صحیح را ۲۱ ماه رمضان، روز جمعه سال ۲۰۳ هجری می‌داند. وفات او در طوس و در یکی از روستاهای نوقان به نام سناباد یا سناآباد اتفاق افتاد. او به دست مأمون کشته شد و بدن او را بالای سر هارون الرشید دفن کردند.

بعد از این اتفاق آن محل به نام مشهد الرضا (محل شهادت رضا) نامیده شد. شیعیان شروع به زیارت و بازدید از مدفن او کردند. اواخر قرن نهم بر روی مدفن او گنبد ساختند و حرم او را گسترش دادند.

دعبل خزاعی مجاورت قبرهای علی بن موسی (رضا) و هارون الرشید را در یکی از شعرهای خود توصیف‌کرده‌است.

 حضرت فاطمه معصومه - قم

 حضرت معصومه علیها السلام در اول سال ۱۷۳ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود.

پدرش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و مادرش حضرت نجمه بود که به علت پاکی و طهارت نفس به او طاهره می گفتند.حضرت معصومه در ۲۸ سالگی و در روز دوازدهم ربیع الثانی سال ۲۰۱ هجری قمری در قم به شهادت رسید که امروز بارگاه ملکوتی و مرقد مطهرش همچون خورشیدی در قلب شهرستان قم می درخشد و همواره فیض بخش و نورافشان دلها و جانهای تشنه معارف حقانی است.

آن حضرت در واقع بتول دوم و جلوه ای از وجود حضرت زهرا سلام الله علیها بود.در طهارت نفس امتیازی خاص و بسیار والاداشت که امام هشتم برادر تنی آن حضرت او را (که نامش فاطمه بود) معصومه خواند.فرمود: «من زار المعصومة بقم کمن زارنی» : (کسی که حضرت معصومه علیها سلام را در قم زیارت کند مانند آن است که مرا زیارت کرده است).

مقام علم و عرفان او در مرحله ای است که در فرازی از زیارتنامه غیر معروف او چنین می خوانیم: «السلام علیک یا فاطمه بنت موسی بن جعفر و حجته و امینه» ‍:  (سلام بر تو ای فاطمه دختر موسی بن جعفر و حجت و امین از جانب موسی بن جعفر).و باز می خوانیم: «السلام علیک ایتها الطاهرة الحمیدة البرة الرشیدة التقیة الرضیة المرضیة»: (سلام بر تو ای بانو پسندیده نیک سرشت، ای بانوی رشد یافته، پاک طینت، پاک روش، شایسته و پسندیده).بدین لحاظ و مقامات عالی معنوی آن بانوست که حضرت رضا علیه السلام در فرازی از زیارتنامه معروفش به ما آموخته که در کنار مرقدش خطاب به او بگوییم: «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنة فان لک عندالله شانا من الشان».

(ای فاطمه! در بهشت از من شفاعت کن چرا که تو در پیشگاه خداوند دارای مقامی بس ارجمند و والا هستی).امام صادق علیه السلام سالها قبل از ولادت حضرت معصومه علیها سلام  در توصیف قم سخن گفته و آن مکان را حرم خاندان رسالت خوانده بود. آنگاه فرمود: به زودی بانویی از فرزندانم به سوی آن کوچ کند که نامش فاطمه دختر موسی بن جعفر است و با شفاعت او همه شیعیانم وارد بهشت می شوند.

خاندان عصمت پیامبر در انتظار آن بودند که این دختر ممتاز چشم به این جهان بگشاید تا قلب و روی آنان را به دیدار خود روشن و منور گرداند. آغاز ماه ذیقعده برای حضرت رضا علیه السلام و دودمان نبوت و آل علی علیه السلام پیام آور شادی مخصوص و پایان بخش انتظاری عمیق و شور آفرین بود زیرا حضرت نجمه فرزندی جز حضرت رضا علیه السلام نداشت و مدتها پس از حضرت رضا نیز دارای فرزندی نشده بود.

از آنجا که سال ولادت حضرت رضا علیه السلام یعنی سال ۱۴۸ هجری قمری و سال ولادت حضرت معصومه علیها سلام سال ۱۷۳ و بین این دو ولادت بیست و پنج سال فاصله بود و از طرفی امام صادق علیه السلام ولادت چنان دختری را مژده داده بود، از این رو خاندان پیامبر بیصبرانه در انتظار طلوع خورشید وجود حضرت معصومه علیها سلام بودند.

هنگامی که وی چشم به جهان گشود براستی که آنروز برای اهل بیت عصمت بخصوص امام هشتم و حضرت نجمه سلام الله علیه روز شادی و سرور وصف ناپذیر و از ایام الله بود زیرا اختری از آسمان ولایت و امامت طلوع کرده بود که قلبها را جلا و شفا می داد و چشمها را روشن می کرد و به کانون مقدس اهل بیت علیهم السلام گرمی و صفا می بخشید

این سوال که پیامبر اسلام با آنکه چند فرزند دختر داشت چرا حضرت زهرا را بیشتر دوست می داشت و به او بیشتر اعتبار می داد. سوالی است که درباره حضرت معصومه علیها سلام نیز صادق است که چرا حضرت موسی بن جعفر علیه السلام با داشتن دختران بسیار به حضرت معصومه علیها سلام توجه می کرد و در میان آنها این دختر به آن همه مقامات نایل شد. پاسخش این است که در آیات قرآن و گفتار پیامبر و امامان به طور مکرر معیار, داشتن علم، تقوا و جهاد و سایر ارزشهای والای انسانی است
براستی که حضرت معصومه علیها سلام همچون جده اش حضرت زهرا سلام الله علیه در معیارهای ارزشی اسلام یکه تاز عرصه ها و در علم و کمالات و قداست گوی سبقت را از دیگران ربوده بود. وی تافته ای ملکوتی و جدا بافته و ساختار وجودی او از دیگران ممتاز بود.همان گونه که پیامبر (ص) در شان حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود:‌ «فداها ابوها» : (پدرش به فدایش باد)، حضرت موسی بن جعفر علیه السلام نیز در شان حضرت معصومه علیها سلام فرمود: «فداها ابوها»حضرت معصومه علیها سلام همنام حضرت فاطمه زهراست دراین نام رازها نهفته است. یکی از رازها این بود که در علم و عمل از رقبای خود پیشی گرفته و دیگر این که از ورود شیعیان به آتش دوزخ جلوگیری می نماید.

همچنین از نظر کمالات علمی و عملی بی نظیر است دیگر این که گرچه مرقد مطهرش آشکار است و همانند مرقد مطهر حضرت زهرا سلام الله علیها مخفی نیست ولی مطابق مکاشفه ای که برای بعضی از اولیای خدا روى داده امام باقر یا  امام  صادق علیهم السلام فرمودند: «کسی که مرقد حضرت معصومه علیها سلام را زیارت کند به همان مقصودی نایل خواهد شد که از زیارت قبر حضرت زهرا سلام الله علیها نایل می شود. از دیگر مشابهت های حضرت معصومه علیها سلام به حضرت زهرا فداکاری ایشان در راه اثبات ولایت بود زیرا حضرت معصومه علیها سلام نیز آن چنان تلاش کرد که جان خود را فدا نمود و به شهادت رسید.

یعنی حضرت معصومه علیها سلام نیز با کاروانی از حجاز به سوی خراسان برای دیدار چهره عظیم ولایتمداران عصر یعنی برادرش حضرت رضا علیه السلام حرکت کرده تا یار و یاور او باشد ولی در مسیر هنگامی که به سرزمین ساوه رسید دشمنان خاندان نبوت در یک جنگ نابرابر بستگان و برادرش را به شهادت رساندند و با ریختن زهر در غذایش او را مسموم ساختند که بیمار شد و به قم آمد و پس از شانزده روز سکونت در قم به شهادت رسید.

همان گونه که حضرت زهرا سلام الله علیها با استدلالهای متین و استوار، حقانیت ولایت حضرت علی علیه السلام را تبیین می کرد، حضرت معصومه علیها سلام نیز چنین بود. روایاتی که از آن حضرت نقل شده غالباً درباره امامت و ولایت علی علیه السلام است که با اثبات ولایت او ولایت امـامـان معصوم نیز ثابت می شود.

برای نمونه حضرت معصومه با چند واسطه از حضرت زهرا نقل می کنند که فرمود: پیامبر در شب معراج به بهشت رفت و بر روی پرده ای در قصر بهشت دید که چنین نوشته شده: «لااله الا الله محمدا رسوله علی ولی القوم» : (معبودی جز خدای یکتا و بی همتا نیست محمد رسول خدا و علی ولی و رهبر مردم است) و بر روی پرده درگاه قصر دیگری نوشته شده است: «شیعت علی هم الفائزون» (شیعیان علی رستگارند).نیز با چند واسطه از رسول خدا (ص) نقل می کند که فرمود:‌«الا من مات علی حب آل محمد مات شهیدا»: آگاه باشید! کسی که با حب آل محمد از دنیا برود شهید از دنیا رفته است).

یکی از روایات او که با چند واسطه به حضرت زهرا سلام الله علیها می رسد این است که:‌حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود: آیا سخن رسول خدا را فراموش کرده اید که در روز عید غدیر خم فرمود: هر کس من مولا و رهبر اویم علی هم مولا و رهبر او است و نیز به علی فرمود:‌ نسبت تو به من همانند نسبت هارون برادر موسی به موسی (ع) است.به این ترتیب می بینیم حضرت معصومه علیها سلام عالمه محدثه آل طه بود و قدم به جای پای حضرت زهرا سلام الله علیها گذاشت و همچون او در عرصه  جهاد و تلاش برای اثبات حق کوشید تا جایی که جانش را فدای ولایت نمود و شهد شهادت نوشید.
شخصیت های بزرگ دین ارج و منزلت بسیار والایی برای حضرت معصومه علیها سلام  قائل بودند و هستند و او را با حضرت زهرا سلام الله علیها مقایسه می کنند:

حضرت امام خمینی (قدس سره) در قصیده ای که شامل ۴۴ بیت است او را با حضرت زهرای اطهر مقایسه کرده در بخشی از آن می گوید:

دختر چون این دو در مشیمه قدرت

نــامد و نایـد دگــر هماره مــقدر
آن یک امواج علــم را شده مبــدا

ویـن یک افواج حلم را شده مصدر
آن یــک درعالـــم جلالـت کـعبه

وین یک در ملک کبریایـی مشــعر
لم یلـــدم بستـه لـب و گرنه بگفتم

دخــت خدایـند این دو نــور مطهر
آن یــک خـاک مدینـه کـرد مزین

صفــحه قم را نمود این یـک انــور
خاک قم ایـن کرد از شـرافـت جنت

آب مــدینه نـمـوده آن یک کــوثر
مرجع کل حضرت آیت الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی (قدس سره)مکرر کنار مرقد مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها  می آمد و در آنجا با تضرع و تواضع خاص آن حضرت را واسطه قرار می داد و به مناجات می پرداخت.

حضرت صالح ابن موسی الکاظم (ع)- تجریش

قال رسول الله (ص) لأمیر المؤمنین (ع) :

یااباالحسن ان الله تعالی جعل قبرک و قبر ولدک بقاعاً من بقاع الجنة و عرصة من عرصاتها و ان الله جعل قلوب نجباء من خلقه و صفوة عبادة تحنّ الیکم و تحتمل المذله والأذی فیکم و یعمرون و یکثرون زیارتها تقرّباًً منهم الی الله و مودتاً منهم لرسوله ؛‌ اولئک یا علی المخصوصون بشفاعتی و الواردون حوضی و هم زوّاری غداً فی الجنة .

پیامبر اعظم (ص) به امیرمؤمنان حضرت علی (ع) فرمودند: ای ابا الحسن قبر تو و فرزندانت در پیشگاه خداوند متعال چون قطعه ای از خاک بهشت و خانه ای از خانه های آن است. به لطف خدا دل های بندگان برگزیده و مخلص اش به سوی شما مشتاق است و در راه زیارت شما سختی را به جان می خرند. و قبور شما را آباد می سازند. تا مؤمنان زیارتش کنند. این بندگان پاک و مخلص خدا در روز قیامت به حوض کوثر وارد و شامل شفاعت خاص من می شوند.

این بارگاه مقدس مدفن ذریة پاک رسول الله حضرت صالح ابن موسی الکاظم (ع) است که بنا بر قول مشهور و با استناد به کتب ” ریاض الانساب ” “کنز الانساب” ، ” ناسخ التواریخ” ، ” حیاه الامام موسی بن جعفر(ع)”وبسیاری دیگرازکتب تاریخی فرزند بلا فصل امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی الکاظم (ع) و برادر امام علی ابن موسی الرضاء (ع) به شمار می رود.امام زاده صالح (ع) از جمله سادات عالی رتبه و از امام زادگان صحیح النسبی است که بعد از شنیدن خبر و لیعهدی امام رضا (ع) و در اواخر قرن دوم از عراق به سمت ایران کوچ می کند و از سمت « کَره رود رو به ولایت شمیران نهاد و چون به موضع تجریش رسید در باغ گلشن زیر درخت چنار بزرگی نزدیک چشمه ساری ایشان را به شهادت رساندند.وپیکرپاکش درقریه تجریش وکنارهمان چنارکهنسال به خاک سپرده شد*.»

کنز الانساب ،حیاة الامام موسی بن جعفر(ع) ، مراقد المعارف ،‌ ناسخ التواریخ. انوار المشعشعین ، منتخب التواریخ، آثار تاریخی تهران ،‌ جغرافیای تاریخی شمیران و ……

نیازی به پرسیدن نیست، حاجتمند که باشی، اهل توکل که باشی،حتماً تا به حال دست التماس به سویش دراز کرده ای، اگر هم تاکنون به زیارتش نرفته باشی، می دانی کجاست، چون بارها و بارها از این و آن شنیده ای، یا اصلاً از جوارش گذشته ای.

امامزاده صالح میان ۳۳۰ زیازتگاه تهران، جزء چند امامزاده ای است که همواره بیشترین زائر را به درگاه خود می خواند. امامزاده صالح فرزند امام موسی کاظم علیه السلام و برادر امام رضا علیه السلام است. از هر گوشه عالم که قصد زیارت کنی باید به میدان تجریش برسی، از افغانستان،پاکستان، ترکیه، عراق، جمهوری آذربایجان، کویت و یا اصفهان، اهواز، تبریز، اراک، کاشان و … . از هر کجا که باشی، ایستگاه آخر توقف میدان تجریش است  و بعد راه میروی به طرف امامزاده که زمزمه حاجتمندان، دل و جان تو را میبرد و در بی قراری دل، به سویی می شتابی.

امامزاده در قلب تجریش واقع است. درب شمالی و درب شرقی آن به بازار تجریش باز می شود و درب غربی رو به پایانه یا ترمینال اتوبوس های داخل شهری. دو درب شمالی همیشه به روی زائران باز است؛ یکی مخصوص آمد و رفت زائران مرد و دیگری ویژه زائران زن.

فضای داخلی امامزاده شامل ۴ رواق است؛ دو رواق مخصوص مردان و دو دیگر زنانه است که با کشیدن حفاظ از هم جدا شده اند. داخل امامزاده آینه کاریست که حدود ۱۲ سال پیش انجام شده است. در هایی که رواق ها را به حرم وصل میکند، منبت کاری شده است و به طور کلی هر چه در صحن و بیرون آن می بینیم، کاملا جدید است. از ۱۲ سال پیش با شروع مرحله اول اجرای طرح جامع امامزاده،  اقدامات اساسی در آن صورت گرفت.

امامزاده سلیمان(ع) از فرزندان امام هفتم حضرت موسی بن جعفر(ع)

موقعیت مکانی: در 40 کیلومتری مرکز شهرستان نطنز واقع در روستای بیدهند

این مکان مقدّس باتوجه به دارا بودن آب و هوای کوهستانی (سرد و معتدل) و جاذبه های طبیعی ،تفریحی و گردشگری و همچنین داشتن قدمت تاریخی در بیشتر فصول سال پذیرای هزاران زائر بوده که در حال حاضر نیز با تلاش و کوشش فراوان هیأت امناء محترم و تحت نظارت قانونی اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان نطنز مطابق با طرح اولیه مرمت و نوسازی میگردد.

شرح حال مختصری از حضرت علی بن حمزه (ع)

علی بن حمزه در اثر فشار خلفای عباسی در 220 هجری به حال فرار به شیراز آمد. و در غاری که بعداً باباکوهی برای اعتکاف خود برگزید پنهان شد. روزها هیزم فراهم می کرد و گاهی به دروازه استخر می آورد و از فروش آن آذوقه خردیه برای خانواده به غار می برد.

روزی مأمورین خلیفه او را از خالی که بر صورت داشت شناختند و گردنش را زدند و آن سر را به بغداد فرستادند و جسد را در محل فعلی (بالای پل دروازه اصفهان) دفن کردند. عضدالدوله دیلمی بر آن قبر بقعه ای ساخت و دختر سید شریف زیدبن اسود را نیز به زنی گرفت و چون زید مرحوم شد او را در نزدیکی علی بن حمزه دفن کردند که اکنون این مقبره دست در شیب جنوبی پل دروازه اصفهان در سمت غربی خیابان قرار گرفته. زیدبن اسود به هشت واسطه نسبش به امام حسن بن علی مرتضی می رسد.

در ورودی بقعه شاه میر علی بن حمزه اگر چه کهنه و فرسوده شده ولی از نظر کنده کاری نمونه ای از ذوق و هنر مردم شیراز است. پس از عبور از دهلیز در محلی که وارد صحن می شوند بر بالای درگاه، سنگ سرخ رنگی نصب شده که کتیبه بسیار زیبایی به خط ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری بر آن نقر گردیده است.

بقعه را خیابانی از هنرستان فعلی جدا می کند. سابقاً محل این هنرستان، گورستان (جوان آباد) بوده، رحیم خان فرزند کریم خان زند که در سال 1191 درگذشت در یکی از اطاق های بنای هنرستان قرار دارد. در جوار آن گور یکی از فرزندان کریمخان که به سال 1185 فوت نموده واقع شده است.

در سال 1341 نویسنده مأموریت یافت تا از نزدیک درباره وضع بنای محلی موسوم به امامزاده حمزه واقع در بوانات مطالعه نمایم. از آنجا که این امامزاده پدر علی بن حمزه است قسمتی از گزارش خود را که طی نامه شماره 3381-41.12.9 به اداره کل باستان شناسی ارسال شده نقل می نماید.

امام زاده حمزه که از نظر گچ بری ها، معجر و درهای خاتم و منبتکاری و اسلوب معماری طاق و گنبد در ردیف 305، ثبت آثار تاریخی شده یکی از اولادان امام موسی کاظم است که با گروه زیادی به ایران آمد.

ورود این کاروان به ایران مصادف با درگذشت حضرت رضا و تعقیب آنان از طرف حکام گردید که اولین برخورد و تصادم در خانه زنیان فارس واقع شد و از آنجا بنی هاشم به اطراف و اکناف پراکنده شده هر کس برای حفظ جان خویش راه دیاری را در پیش گرفت. حمزه ظاهراً به اتفاق خواهرش در محلی که اکنون دهکده بزم در 22 کیلومتری سوریان (مرکز بوانات) قرار دارد مقتول یا درگذشته و مقبره خواهر و برادر به فاصله دویست متری یکدیگر قرار گرفته.

 آثار فعلی بنا

بنای کنونی امامزاده عبارت است از یک گنبد مدور به ارتفاع تقریبی 16 متر که سبک طاق مدور آن عیناً به قیصریه بازار لار شباهت دارد. دور تا دور بدنه طاق در فواصل معین کتیبه های کوچکی از خط کوفی تزیینی قرار گرفته. سه شاه نشین در جهات شمال، جنوب و مشرق واقع شده و درب ورودی رو به مغرب باز می شود. محوطه امام زاده عبارت است از فضای نسبتاً بزرگی که درختان چنار کهنسال حاکی از آن است که لااقل از هفتصد سال پیش امامزداه مورد توجه مردم بوده است.

درب ورودی حیاط امامزاده نیز در سمت باختر قرار دارد که سردر آن فرو ریخته و تنها قسمت جزیی از گچ بری های آن باقی مانده است. این گچ بری ها یکی از نفیس ترین آثار هنری قرن دهم هجری به شمار می رود. تناسب عجیب و خوش حالت اسلیمی ها با نقوش بدیع و زنده و صحنه های جاندار نزاع شیر و آهو علاوه ب این که حاکی از چربدستی هنرمندان است به وضعی خیال انگیز مبین هیجانات و مظاهر روحی مردم در سواحل کویر می باشد.

در ضلع دست راست ورودی اشعاری بر قطعه سنگی منقور است که نصب آن به دستور میرزا محمدحسین وزیر صورت گرفته و تاریخ آن معادل با مجموع حروف ابجدی این مصرع (بحمدالله دعای خیر حاصل) یعنی سنه 1074 می باشد.

درب امامزاده نیز قدیمی است و در قسمت بالایی آن آیتی از قرآن به صورت برجسته نقر گردیده. محوطه ای که درب ورودی بدان منتهی می شود و به وسیله درب دیگری از حرم جدا شده عبارت از طاقی است که دارای اشکال هندسی است و گچ بری های بسیار زیبایی از سقف آن فرو ریخته و قسمتی نیز زیر گچ کاری های بعدی پنهان مانده. در ضلع دست راست درب دو لنگه ای خاتم کاری اطاقی است که آن هم از آثار دوران صفوی است.در وسط درب نوشته شده (عمل استاد علی بمان نجار 993) و دور تا دور قسمت بالایی چهارچوب با خط ثلث زیبایی اسامی دوادزه امام کنده کاری شده. معجر چوبی از سه طرق منقش به کنده کاری های برجسته می باشد که به دستور شاه عباس بزرگ (994 - 1038) تهیه شده. بر روی درب معجر با خط ثلث نوشته شده (کتبه الفقیر بماند علی فی السنه الف و سبع)

در ضلع دیگر معجر اشاعری حاکی از انی که به دستور شاه عباس اول معجر تهیه شده نقر می باشد و ماده تاریخ تهیه آن هم که در سنه 1007 می باشد چنین سروده شده.

اگر طلب کنی از (فیض لم یزل) دریاب

چو فیضم لم یزلی است این، تو نیز تاریخش

        در دیوار غربی نیز گچ بری زیا و خوش خطی دیده می شود که نام استاد کار آن را چنین نقش نموده (عمل استاد شمس الدین عبدالحسین اصفهانی بنا)

بقعه سید حمزه یا «ساری‌گل آقاسی» (به ترکی آذربایجانی یعنی «آقای گل زرد») به گفته برخی مقبره حضرت سید حمزه بن موسی الکاظم است که به صورت گنبد مدور کوچکی در ضلع غربی بقعه سیدامین‌الدین جبراییل در روستای کلخوران بنا شده است.

آنگونه که در کتاب مراةالبلدان عنوان شده قبر سید حمزه بن موسی الکاظم در شهر ری واقع در حرم حضرت عبدالعظیم می‌باشد. ولی به روایت بعضی از کتب تاریخی از جمله کتاب بحرالانساب ابن عتیبه قبر حمزه فرزند امام موسی کاظم در روستای کلخوران است.

دلیل اشتهار سید حمزه علیه السلام به «ساری‌گل آقاسی» این است که گویا در یکی از شورش‌های داخلی، زنی از ترس به درخت گل زردی که در پای دیوار مقبره سید حمزه بوده پناه می‌برد و از این حادثه به طرز معجزه آسایی نجات می‌یابد و بدان جهت حضرت سید حمزه بدان نام مشهور شده است.

حضرت احمد بن موسی ( شاهچراغ ) - شیراز

شاه‌چراغ آرامگاهی است در شیراز که بنا بر اعتقاد شیعیان احمد بن موسی کاظم، پسر ارشد امام موسی کاظم و برادر امام رضا، در آن به خاک سپرده شده است. او در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.

این آرامگاه در کنار میدانی به نام احمدی در شهر شیراز قرار دارد. آرامگاه سیدمیرمحمد برادر سیدمیراحمد نیز در نزدیکی شاه‌چراغ است.

شاه‌چراغ آرامگاه «میر سید احمد» ملقب به شاه‌چراغ، پسر موسی کاظم امام هفتم شیعیان است.

این بنا در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شده است و گنبد و بارگاه آن دارای کاشی کاری‌های زیبایی است.

درون حرم را با به کار بردن آئینه‌های ریز رنگین، به سبکی هنرمندانه، آئینه کاری کرده و انواع خط‌های زیبای فارسی و عربی، تزیین کننده نمای اطراف آینه‌ها و کاشی‌ها است.

بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در چهار جانب حرم، چهار شاه نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در پشت حرم (سمت غرب) ساخته شده است. ضریح آن در شاه نشین زیر گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شده است.

حیاط شاه چراغ دارای دو در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم از زیر دو سر در بزرگ کاشی کاری شده گذشته و وارد حیاط وسیع حرم می‌شویم. در میان حیاط، حوض بزرگ فواره داری ساخته شده و در اطراف حوض درختکاری شده است. حرم شاهچراغ در سمت غرب حیاط و حرم سید میر محمد- برادر شاه چراغ - در سمت شمال شرقی حیاط قرار دارد.

غیر از دو در اصلی، دو در فرعی دیگر نیز وجود دارد که یکی به بازار حاجی و دیگر به مسجد جامع عتیق می‌رود درگاه مانندی نیز از ضلع شمال حیاط وارد بازار شاه چراغ می‌شود.

در دور تا دور حیاط، اتاق هایی دو طبقه ساخته شده که در پیشانی و جرزهای جلو آنها کاشی کاری شده است. ستون‌های آهنی ایوان حرم به وسیله چوب‌های نفیس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نیز چوب منبت کاری شده به کار رفته است. امکانات وسیعی مثل پاسگاه انتظامی، دفتر پست و مخابرات، کتابخانه و موزه در این حیاط وسیع برای رفاه مردم ایجاد شده است.

 امام زاده آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع)

بارگاه ملکوتی این دو بزرگوار از سلاله پیامبر اکرم (ص) درشهرستان بادرود و 38 کیلومتری شمال غربی نطنز بوده و تا جاده ترانزیت تهران – جنوب 12 کیلومتر فاصله دارد و همچنین بارگاه این دو بزرگوار دارای بزرگترین گنبد خاور میانه می باشد .

حضرت امامزاده آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع)از فرزندان بلافصل امام موسی کاظم هفتمین امام ما شیعیان می باشندکنیه مبارک حضرت آقا علی عباس (ع)، ابا ایوب و کنیه مبارک حضرت محمد(ع) ، ابا اسحاق است .

در رابطه با نحوه ورود این دو بزرگواران به بادرود و نیز شهادت آنان چنین روایت شده است :

پس از قبول ولیعهدی اجباری حضرت امام رضا (ع)، هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت در نزد مامون خلیفه عباسی ، عده ای متشکل ار یاران و اصحاب حضرت از جمله حضرت آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) از مدینه به قصد زیارت آن امام همام عازم طوس شدند که پس از ورود به ایران خبر شهادت مظلومانه امام هشتم توسط مامون و دستور این ملعون و جنایتکار مبنی بر به شهادت رساندن سادات هاشمی هر کدام از اصحاب و یاران حضرت به سوئی رفته تا از گزند دشمنان از خدا بی خبر و نابکار در امان باشند . این دو بزرگوار ( حضرت آقا علی عباس و شاهزاده محمد«ع») که از داغ مرگ برادر خویش سوگوار بودند پس از طی نمودن چندین شهر و روستا وارو کاشان شده و سپس به شهر بادرود (باد قدیم) آمدند.

این دو بزرگوار پس از چهل شبانه روز به نیابت انتقام خون به ناحق ریخته شده امام رضا (ع) به اتفاق اصحاب و یاران ، راه کویر را در پیش گرفتند و به قصد عزیمت به مشهد مقدس حرکت نمودند ، هنوز مسافتی از کویر طی نشده بود که در جنگی نابرابر به دست سپاهیان ملعون مامون ، مظلومانه به شهادت رسیدند و پیکر مطهرشان توسط زنان خالدآباد تشییع و به همت مردان منطقه در همان مکان جنگ تدفین گردیدند .

امکانات رفاهی آستان

در حین اجرای لیگ پنجو مسابقات برترباشگاههای کشور که هم اکنون هم در حال اجرا است ، پلاکارد منقوش به نام زیبای « السلام علیک یا امامزاده آقا علی عباس (ع) » چون نگینی فروزان در ورزشگاه بزرگ ایران می درخشد .  

امکانات موجود در آستان مقدس امامزاده آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) شامل :

400 باب زائر سرا (که تماماً مفروش و دارای پنکه سقفی می باشند ) ، مسجد ، حمام ، سرویس بهداشتی ، مخابرات ، دارالشفاء(اورژانس)، شهر بازی کودک ، کتابخانه ، دفتر تحویل نذورات مجموعه فرهنگی ، سفرخانه ، بازار ، انبار (که شامل امکاناتی از قبیل ظروف غذا و پخت و پز ) و موزه می باشد

معماری آستان مقدس

ساختمان حرم در سحن به مساحت 36000 متر مربع ایجاد و در اطراف آن 400 باب زائر سرا احداث شده و زیر بنای ساختمان حرم مطهر 5000 متر مربع می باشد .

این بنا در دو طبقه با 10 رواق و 4 سردرب ورودی ساخته شده است . ارتفاع گنبد 45 متر و قطر آن 23 متر می باشد و این بارگاه دارای دو گلدسته به ارتفاع 40 متر و قطر 3.5 متر است .

تزئینات آستان مقدس

نمای داخلی گنبد و بارگاه ملکوتی امامزاده آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) با مهارت بسیار و با طرز زیبا آینه کاری و گچ بری شده است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند و کاشی کاری انجام شده به سبک دوران صفویه و گورکانی و ... می باشد .

نوشته شدن آیاتی از قرآن مجید بر کتیبه ها در اطراف ساختمان حرم مطهر نیز از دیگر تزئینات این بنا می باشد .کاشیکاری نمای داخل ایوان و سقف و نمای خارجی جنوب غربی این مجموعه یکی ازشاهکارهای برجسته بوده که در سال 1367 هجری شمسی آغاز و در سال 1370 به اتمام رسیده است .

این پلاکارد بیست متری به همت والای جوان بادرودی جناب آقای حسین عبدلی ، در این ورزشگاه نصب شده ، از سوئی زینت بزرگترین ورزشگاه ایران است و از سویی دیگر تمامی بازیکنان فوتبال در این زمین ، به کرامات این امامزاده واجب التعظیم استعانت می جویند .

امامزاده سید اسحق (ع)

در کتاب کنزالانساب-مرتضی علم الهدی ص66 آمده است :

زمانی که امام هشتم علیه السلام در 7 رمضان سال 201 ه ق مقام ولایتعهدی خلافت مامون را به اجبار عهده دار شدند طی نامه ای که توسط پیک مخصوصی  به مدینه ارسال نمودند.خواهرش حضرت معصومه علیها السلام و برادران خود را به قصد دیدار به خراسان دعوت نمودند ، به محض رسیدن دعوتنامه ، خاندان امام موسی کاظم علیه السلام که حدود 22نفر از جمله سید اسحق،سید عبدالله،شاهزاده حسین و ... بودند ، به همراه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام به اشتیاق دیدار با امام رضا علیه السلام از طریق مدینه به بصره و سپس از آنجا وارد شیراز شدند و از راه اصفهان به ساوه عازم قم بودهاند که بدین طریق به طوس هجرت نمایند.

سکونت در ساوه :

به دلیل اینکه وفات حضرت فاطمه معصومه علیها السلام در 23ربیع الثانی سال 201 ه ق حدود 17 روز پس از هجرت از ساوه به قم در این شهر اتفاق می افتد. لذا می توان نتیجه گرفت که خاندان امام موسی بن جعفر علیه السلام در ماه ربیع الاول سال 201 ه ق مدت چند روز در ساوه سکونت داشته اند و مشیت الهی بر این بوده که چند تن از آنان منجمله سید اسحق در ساوه به دیدار حق التعالی شتافته و آرامگاه مقدس این امامزاده واجب التعظیم در شهرستان ساوه منشا خیر و برکت برای مردم ساوه به ویژه عاشقان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام گردیده است .

اثبات وجود آرامگاه مقدس سید اسحق بن موسی بن جعفر علیه السلام در ساوه :

1-حمدالله مستوفی قزوینی در صفحه 69 کتاب جغرافیای خود به نام نزهه القلوب که در قرن ششم ه ق تالیف یافته از وجود امازاده سید اسحق و  پیامبراشموئیل در ساوه چنین یاد می کند :

«و از مزار اکابر و اولیاء : تربت شیخ عثمان ساوجی است و بر ظاهر آن به جانب شمال مشهد سید اسحق بن موسی الکاظم (رضعهما) است و بر چهار فرسنگی آن به جانب مغرب در حدود خرقان مشهدی است که به اشموئیل پیامبر منسوب می کنند.»

2-در کتاب گنجینه آثار قم-عباس فیض قمی-بخش قم و مشاهده ص 142 آمده است که : مرقد مطهر امازاده سید اسحق بن موسی بن جعفر علیه السلام در جانب شرقی سلوه به ارتفاع 60 سانتی متر و طوره 5/2 متر و عرض 25/1 متر که از پنج جهت آراسته به کاشی های خشتی مربع مستطیل بدین گونه که دو بدنة مرقد از جنوب و شمال مزین به سه ردیف کاشی های نفیس فیروزه ای است که روی آنها به خط برجستة کوفی همرنگ زمینه ، آیت الکرسی قالب ریزی شده است.

و در لوح قبر بر روی 12 پارچه کاشی 20 در 25% زمینه لاجوردی به خط ثلثی برجسته همرنگ زمینه عبارت ذیل قالب ریزی شده است: «هذه تربه الشریف لاسحق بن الامام موسی الکاظم علیه السلام اخ الرضا علی بن موسی بن جعفر بن الامام محمد باقر ابن الامام المظلوم علی زین العابدین ابن الامام الشهید حسین بن الامام الشهید علی بن ابی طالب علیه السلام».

در ص 136 کتاب فوق الذکر آمده است : حمدالله مستوفی در نزهه القلوب با خواندن لوح روی قبر سید اسحق را فرزند بلافصل امام کاظم علیه السلام دانسته است.

و در پایان لازم به ذکر است که در ص101 کتاب مذکور به نقل از کتاب النقص-علامه عبدالجلیل قزوینی و کتاب مجالس المومنین –قاضی نورالله شوشتری آمده است که در آرامگاه مقدس امامزاده عبدالله فرزند بلافصل امام موسی کاظم علیه السلام در یک فرسنگی آوه میانة آن با ساوه در نزدیکی راه شوسه اصفهان به تهران واقع شده است.

تبیان-شهید آوینی- بحر--http://www.badrood.blogfa.com/post-1.aspx

bogha

 http://www.eshaghie-saveh.com/